Η έκφραση “Savoir Vivre” σημαίνει επί λέξει «ξέρω να ζω», στο μυαλό όλων μας όμως αποτελεί τους κανόνες εκείνους, που επιβάλλονται ή συνηθίζονται, στο πλαίσιο της ευγένειας που θα πρέπει να κυριαρχεί σε ένα επίσημο γεύμα. Μπορεί τα τελευταία χρόνια αυτοί οι κανόνες να μην αποτελούν απαραίτητο πρωτόκολλο, καλό όμως είναι να τους γνωρίζουμε, ακόμα κι αν δεν χρειάζεται να τους εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή. Αν όμως προσκληθούμε, έστω και μία φορά σε ένα επίσημο δείπνο ή αν χρειαστεί να παραθέσουμε ένα τέτοιο, το σίγουρο είναι ότι η γνώση μας για τους βασικούς κανόνες του savoir vivre θα μας αναδείξουν την άριστη προσκεκλημένη ή την άριστη οικοδέσποινα (ακόμα κι αν οι μαγειρικές μας ικανότητες είναι ελλιπείς).
Έχετε στο νου σας, ότι οι δεν είναι απολύτως απαραίτητο να τηρηθούν ή όλοι οι κανόνες ή κανένας. Η σύνθεση των καλεσμένων, η συμπεριφορά του οικοδεσπότη, ο λόγος που παρατίθεται το γεύμα και διάφορες άλλοι παράμετροι μπορούν να επιτρέψουν την τήρηση ή όχι, κάποιων κανόνων. Εμείς εδώ θα παραθέσουμε τους πιο κοινούς κανόνες για να τους γνωρίζετε και να τους εφαρμόζετε κατά βούληση.
Η πρόσκληση
Η πρόσκληση σε επίσημο γεύμα ή δείπνο είναι γραπτή. Πρέπει να φτάσει στα χέρια του προσκεκλημένου 8 ημέρες πριν το γεύμα και θα πρέπει να αναφέρει την ημέρα και την ώρα του γεύματος, το είδος του ενδύματος που απαιτείται και να περιέχει και το αίτημα να απαντηθεί. Προαιρετικά μπορεί να περιέχει και ένα αντίγραφο του μενού.
Ο καλεσμένος οφείλει να απαντήσει θετικά ή αρνητικά σε μια τέτοια επίσημη πρόταση. Αν πρόκειται να πάει, έχει άλλη μία υποχρέωση: Να στείλει λουλούδια τα οποία θα φτάσουν στο σπίτι που παρατίθεται το γεύμα λίγες ώρες πριν την άφιξη του ίδιου. Αν παραλείψει να στείλει λουλούδια θα πρέπει οπωσδήποτε μέσα σε 24 ώρες από την πραγματοποίηση του γεύματος να καλέσει στο τηλέφωνο και να ευχαριστήσει για το γεύμα.
Στο τραπέζι
Ένα μεγάλο βάσανο για την οικοδέσποινα είναι που θα βάλει να καθίσει ο κάθε καλεσμένος. Αν πρόκειται για μεγάλη δεξίωση με πολλά τραπέζια θα πρέπει να φροντίσει να μην καθίσουν στο ίδιο τραπέζι πρώην σύζυγοι ή άνθρωποι που είναι γνωστό ότι στο παρελθόν έχουν διαπληκτιστεί. Κατά τ’ άλλα οι καλεσμένοι μπορούν να ομαδοποιηθούν, είτε ανάλογα με την ηλικία τους, το επάγγελμά τους και ό,τι μπορεί να κριθεί ότι αποτελεί κοινό μεταξύ αγνώστων και θα δημιουργήσει καλό κλίμα, κοινά ενδιαφέροντα και θέματα για συζήτηση, γεγονός που θα βοηθήσει τους καλεσμένους να περάσουν ευχάριστα.
Όταν πρόκειται για ένα επίσημο γεύμα στο σπίτι, η οικοδέσποινα είναι εκείνη που θα καθορίσει ποιος θα κάτσει που, ακολουθώντας ωστόσο κάποιους βασικούς κανόνες.
1. Οι οικοδεσπότες κάθονται ο ένας απέναντι στον άλλο, είτε στην κορυφή του τραπεζιού είτε στη μέση του.
2. Υπάρχει εναλλαγή ανδρών-γυναικών στο βαθμό του δυνατού.
3. Στα δεξιά της οικοδέσποινας θα πρέπει να καθίσει ο καλεσμένος που είτε είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία είτε είναι ο πιο σημαντικός από τους άνδρες καλεσμένους. Στα αριστερά της κάθεται ο δεύτερος σε ηλικία ή θέση άνδρας καλεσμένος κοκ
4. Αντίστοιχα, στα δεξιά του οικοδεσπότη κάθεται η σύζυγος του πρώτου κυρίου (σε ηλικία ή θέση) ή η μεγαλύτερη καλεσμένη σε ηλικία. Αριστερά του η δεύτερη (σε ηλικία ή θέση) κοκ
5. Οι μαμά ή η πεθερά της οικοδέσποινας κάθονται στην δεξιά πλευρά της οικοδέσποινας.
6. Αν η οικοδέσποινα είναι ανύπαντρη, απέναντί τις κάθεται ο γηραιότερος ή σημαντικότερος από τους καλεσμένους.
Οι καλεσμένοι πρέπει λοιπόν να περιμένουν την οικοδέσποινα να τους υποδείξει που θα καθίσουν.
Αφού η οικοδέσποινα υποδείξει στον καθένα ποια είναι η θέση του στο τραπέζι, κάθεται στην θέση της. Στην συνέχεια κάθονται όλοι οι καλεσμένοι. Ο οικοδεσπότης κάθεται τελευταίος.
Αφού καθίσουν όλοι στο τραπέζι, η οικοδέσποινα είναι η πρώτη που παίρνει την πετσέτα της από το τραπέζι. Οι καλεσμένοι πρέπει να περιμένουν να δουν αυτή την κίνηση πριν πάρουν την δική τους πετσέτα, την ξετυλίξουν μέχρι τη μέση και την τοποθετήσουν στα γόνατά τους.
Αν η πετσέτα μιας κυρίας πέσει κάτω κατά τη διάρκεια του γεύματος, ο κύριος που κάθεται δίπλα της οφείλει να σκύψει να της την πιάσει.
Αν κάποιος καλεσμένος χρειαστεί να σηκωθεί στη μέση του γεύματος, θα πρέπει να αφήσει την πετσέτα του στο κάθισμα της καρέκλας του και όχι πάνω στο τραπέζι.
Όταν το γεύμα τελειώσει οι συνδαιτυμόνες τοποθετούν την πετσέτα τους δίπλα στο πιάτο τους χωρίς να την διπλώσουν.
Το σερβίρισμα
Όταν αρχίσουν να εμφανίζονται οι πιατέλες σερβίρονται όλοι με την εξής σειρά:
1. Η κυρία που κάθεται στα δεξιά του οικοδεσπότη
2. Η κυρία που κάθεται αριστερά του οικοδεσπότη
3. Οι υπόλοιπες κυρίες με τη σειρά που κάθονται
4. Η οικοδέσποινα
5. Ο κύριος που κάθεται στα δεξιά της οικοδέσποινας
6. Ο κύριος που κάθεται στα αριστερά της
7. Οι υπόλοιποι κύριοι με την σειρά που κάθονται
8. Ο οικοδεσπότης
Όταν έρθει η σειρά κάποιου καλεσμένου να σερβιριστεί, το κάνει χρησιμοποιώντας τα μαχαιροπίρουνα που βρίσκονται στην πιατέλα και όχι τα δικά του.
Οι κανόνες καλής συμπεριφοράς συστήνουν να μην βάζει κάποιος πάρα πολύ φαγητό στο πιάτο του. Επίσης αν είναι κάποιο φαγητό που δεν του αρέσει, οφείλει να βάλει στο πιάτο του έστω και μια μικρή ποσότητα και φυσικά να την φάει (εκτός φυσικά αν υπάρχουν προβλήματα υγείας).
Αν η οικοδέσποινα δεν διαθέτει οικιακή βοηθό και πρέπει να φροντίσει μόνη της για το σερβίρισμα των καλεσμένων, αυτό πρέπει να γίνει με κάποια οργάνωση καθώς το να απουσιάζει συνεχώς από το τραπέζι είναι μεγάλη αγένεια.
Θα πρέπει να έχει προνοήσει, ώστε σε ένα βοηθητικό τραπέζι να υπάρχουν όλα όσα θα χρειαστεί στο σερβίρισμα, για να το κάνει με τον γρηγορότερο δυνατό τρόπο.
Όταν το γεύμα τελειώσει, θα πρέπει να αφήσει το τραπέζι όπως είναι και να μην επιδοθεί στο καθάρισμα και την τακτοποίησή του. Κανένας δεν πρόκειται να την χαρακτηρίσει κακή νοικοκυρά αφού ο κύριος ρόλος της είναι να είναι καλή οικοδέσποινα. Το μάζεμα του τραπεζιού θα πρέπει να γίνει όταν θα έχει φύγει και ο τελευταίος καλεσμένος.
Τα μαχαιροπίρουνα
Οι συνδαιτυμόνες ενός επίσημου γεύματος όταν χρησιμοποιούν το πιρούνι φροντίζουν να έχει πάντα τις μύτες προς τα κάτω είτε τη στιγμή που καρφώνει κάτι από το πιάτο είτε όταν μπαίνει στο στόμα.
Όταν τελειώσει το φαγητό του τοποθετεί το μαχαίρι και το πιρούνι του μέσα στο πιάτο, το ένα δίπλα στο άλλο με τα δόντια του πιρουνιού να είναι προς τα πάνω και την κόψη του μαχαιριού να κοιτάζει προς το πιρούνι. Αν έχει χρησιμοποιήσει κουτάλι, αυτό τοποθετείται μέσα στο πιάτο με την κοίλη πλευρά του προς τα πάνω.
Αν μπροστά στον καλεσμένο υπάρχουν πολλά μαχαίρια και πολλά πιρούνια ο βασικός κανόνας είναι ότι χρησιμοποιεί πρώτα αυτά που βρίσκονται στην εξωτερική πλευρά και τελειώνει με αυτά που βρίσκονται πιο κοντά στο πιάτο του.
Τα πιρούνια είναι στο αριστερό μέρος του πιάτου και τα μαχαίρια στο δεξί με την κόψη να κοιτάζει προς το πιάτο. Με το αντίστοιχο χέρι πρέπει να χρησιμοποιούνται. Το να πιάσει κάποιος το πιρούνι με το δεξί είναι εκτός κανόνων.
Τα κουτάλια βρίσκονται στο πάνω μέρος του πιάτου και πάλι πρέπει να χρησιμοποιηθούν με πρώτο αυτό που βρίσκεται έξω έξω και τελευταίο αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στο πιάτο. Εναλλακτικά το κουτάλι της σούπας μπορεί να τοποθετηθεί δεξιά από το κυρίως μαχαίρι.
Μικρές λεπτομέρειες
– Αν στο φαγητό χρειάζεται να προσθέσει ο καλεσμένος αλάτι ή πιπέρι αυτό πρέπει να γίνεται με την χρήση ενός ειδικού μικρού κουταλιού. Αν η οικοδέσποινα δεν έχει προνοήσει για την ύπαρξη αυτού του ειδικού κουταλιού, βάζει αλάτι και πιπέρι στην μύτη του μαχαιριού του. Ποτέ δεν χρησιμοποιεί το αλατοπίπερο με βίαιες κινήσεις.
– Αν πρέπει κάποιος να χρησιμοποιήσει οδοντογλυφίδα αυτό καλύτερα είναι να γίνει στην τουαλέτα. Πρέπει να πάρει μια οδοντογλυφίδα, να ζητήσει συγνώμη και να σηκωθεί να πάει στην τουαλέτα για να καθαρίσει ό,τι τον ενοχλεί.
– Αν μπροστά στο πιάτο του ο καλεσμένος έχει δυο μικρότερα πιατάκια πρέπει να γνωρίζει ότι το πιατάκι αριστερά του θα πρέπει να φιλοξενήσει το ψωμί και το πιατάκι δεξιά την σαλάτα του.
– Η σούπα πρέπει να τρώγεται οπωσδήποτε αθόρυβα βάζοντας στο στόμα την μύτη του κουταλιού. Δεν επιτρέπεται να ανασηκώσει κάποιος το πιάτο του για να πιάσει τις τελευταίες κουταλιές.
– Οι πατάτες πρέπει να κόβονται με το πιρούνι και όχι με το μαχαίρι.
– Το κρέας κόβεται με το μαχαίρι με ήρεμες κινήσεις όσο σκληρό κι αν είναι.
– Τα μακαρόνια τυλίγονται σε μικρές ποσότητες στο πιρούνι. Η χρήση του κουταλιού απαγορεύεται δια ροπάλου.
– Το ψωμί δεν κόβεται ποτέ με το μαχαίρι αλλά τσιμπώντας μικρές μπουκιές με τα δάχτυλα.
– Δεν είναι κόσμιο να βουτήξει κάποιος ψωμί στην σάλτσα του φαγητού. Αν δεν μπορεί να αντισταθεί θα πρέπει τουλάχιστον να το κάνει με το πιρούνι και όχι με το χέρι.
– Η σαλάτα τρώγεται με το πιρούνι και ποτέ με το μαχαίρι.
– Το μάσημα του φαγητού γίνεται πάντα με το στόμα κλειστό. Αν θελήσει ο καλεσμένος να μιλήσει, αυτό θα πρέπει να γίνει αφού καταπιεί. Δεν πρέπει να μιλά με γεμάτο το στόμα.
– Αν κάτι πρέπει να βγει από το στόμα (πχ ένα κουκούτσι ελιάς ή ένα κοκαλάκι) αυτό πρέπει να γίνει ακολουθώντας τον βασικό κανόνα «να βγει όπως μπήκε». Δηλαδή αν η μπουκιά μπήκε στο στόμα με το πιρούνι πρέπει αυτό που θα βγει να βγει με το πιρούνι. Αν ο καλεσμένος έβαλε μια ελιά στο στόμα με το χέρι του θα πρέπει να βγάλει το κουκούτσι με τα δάχτυλα και φυσικά χωρίς να το φτύσει.
Το κρασί
Το κρασί σερβίρεται πάντα σε καράφα ακόμα κι αν πρόκειται για το πιο σπάνιο εμφιαλωμένο. Οι καράφες δεν μένουν πάνω στο τραπέζι αλλά τοποθετούνται σε κάποιο βοηθητικό τραπεζάκι κοντά στο κύριο τραπέζι.
Ο σερβιτόρος πλησιάζει τον καλεσμένο από τα δεξιά, του ανακοινώνει την ετικέτα και την χρονιά και τον σερβίρει.
Το ποτήρι δεν γεμίζεται ποτέ μέχρι πάνω. Λίγο πάνω από την μέση είναι αρκετό.
Αν ο καλεσμένος δεν θέλει να πιει το κρασί που του προσφέρουν, με ένα απλό «όχι ευχαριστώ» αρνείται.
Είναι πολύ μεγάλη αγένεια να ζητήσει κάποιο άλλο κρασί ή να βάλει τα χέρια του πάνω από το ποτήρι προκειμένου να αποτρέψει τον σερβιτόρο από το να τον σερβίρει.
Ο καλεσμένος οφείλει να μην μεθύσει κατά τη διάρκεια του γεύματος. Θα πρέπει να φροντίσει να καταναλώσει μόνο όσο αλκοόλ αντέχει.
Ο καφές
Ο καφές μετά το γεύμα σερβίρεται πάντα στο σαλόνι και όχι στο τραπέζι.
Πρώτα προσφέρονται η ζάχαρη και το γάλα και στην συνέχεια έρχονται τα φλιτζάνια με τον καφέ.
Αν κάποιοι καλεσμένοι έφεραν ερχόμενοι γλυκά ή σοκολατάκια, η οικοδέσποινα οφείλει να τα προσφέρει στους καλεσμένους μαζί με τον καφέ.
Το κάπνισμα
Παλαιότερα οι κανόνες του savoir vivre ως προς το κάπνισμα ήταν πολύ αυστηροί. Το κάπνισμα απαγορευόταν αυστηρά κατά τη διάρκεια του γεύματος και επιτρεπόταν μόνο μαζί με τον καφέ στο σαλόνι ή με κάποιο μπράντι στο γραφείο του οικοδεσπότη.
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι κανόνες περί καπνίσματος χαλάρωσαν κάνοντας το επιτρεπτό ακόμα και κατά τη διάρκεια του γεύματος, ανάμεσα σε δύο πιάτα.
Αν κάποιος καλεσμένος θελήσει να καπνίσει, θα πρέπει πρώτα να ζητήσει την άδεια από τους συνδαιτυμόνες του, να περιμένει να του φέρουν σταχτοδοχείο και στη συνέχεια να ανάψει το τσιγάρο του.
Οι καπνιστές βαριών τσιγάρων ή πούρων καλύτερα θα είναι να περιμένουν το τέλος του γεύματος καθώς η μυρωδιά τους μπορεί να ενοχλήσει τους γύρω του.
Ανεπίσημα γεύματα
Μπορεί τα ανεπίσημα γεύματα με τους φίλους ή την οικογένεια να μην χρειάζεται να ακολουθούν όλο το πρωτόκολλο του savoir vivre, υπάρχουν ωστόσο ορισμένοι κανόνες που πρέπει να τηρούνται.
– Ακόμα κι αν το σπίτι διαθέτει οικιακή βοηθό είναι πολύ ξιπασμένο να σερβίρει 3-4 φίλους.
– Η μουσική πρέπει να είναι χαμηλή και να ταιριάζει με το γούστο της πλειοψηφίας.
– Η τηλεόραση πρέπει να παραμένει κλειστή, εκτός αν ο λόγος της συνεύρεσης είναι η παρακολούθηση κάποιου συγκεκριμένου προγράμματος (πχ. ένα αθλητικό γεγονός)
– Το μενού δεν χρειάζεται να είναι πολύπλοκο και με πολλά πιάτα. Ωστόσο ένα πρώτο πιάτο, ένα δεύτερο, ένα γλυκό, μια σαλάτα, φρέσκο ψωμί και ένα καλό κρασί είναι απαραίτητα.
– Οι φίλοι οφείλουν να έρχονται στην ώρα τους. Καθυστέρηση πάνω από ένα τέταρτο είναι απαράδεκτη.
– Οι καλεσμένοι καλό είναι να μην φτάσουν στο φιλικό σπίτι με άδεια χέρια. Ένα γλυκό, λίγα λουλούδια, ένα μπουκάλι κρασί ή άλλο αλκοολούχο ή κάτι μικρό για το σπίτι είναι κατάλληλα δωράκια.
– Οι καλεσμένοι δεν είναι κακό να προσφερθούν να βοηθήσουν την οικοδέσποινα στην κουζίνα. Ωστόσο υπερβολές σαν το πλύσιμο των πιάτων ή η αποθήκευση των υπολειμμάτων απαγορεύονται.
πηγή: fe-mail.gr