ΠΑΝΕΜΟΡΦΗ ΚΡΗΤΗ: -Νομός Λασιθίου- η ατελείωτη ομορφιά της ηρεμίας και της άγριας φύσης!!

Διεθνούς φήμης τουριστικό θέρετρο, η Ελούντα είναι ένας οικισμός χτισμένος στον ομώνυμο κόλπο, σε ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βόρεια της πόλης του Αγίου Νικολάου. Υπήρξε μία ακμάζουσα πόλη και σημαντικό εμπορικό κέντρο σε όλες τις ιστορικές περιόδους, αλλά η γεωγραφική της θέση την ανάγκαζε να αλλάζει διαρκώς όψη και να αφανίζεται ο πολιτισμός της προηγούμενης εποχής από την επόμενη, γεγονός που αποδεικνύεται από την παλαιοχριστιανική εκκλησία που χτίστηκε σε ερείπια αρχαίου ναού. Η ομορφιά του φυσικού τοπίου σε συνδυασμό με τις πανέμορφες ακρογιαλιές και τα πεντακάθαρα νερά, έχουν καταστήσει την Ελούντα τις τελευταίες δεκαετίες ως έναν κοσμοπολίτικο προορισμό, που διαθέτει πολύ αξιόλογες τουριστικές υποδομές και υπερπολυτελή ξενοδοχεία, που συχνά επιλέγουν διάσημοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ υπολογίζεται ότι οι διαρκώς αυξανόμενοι επισκέπτες ξεπερνούν τους 500.000 ετησίως. Εκτός από τις φυσικές ομορφιές, ένα πολύ σημαντικό αξιοθέατο της Ελούντας βρίσκεται μόλις ένα χιλιόμετρα μακρυά και πρόκειται για τα ερείπια της αρχαίας πόλης Ολούς, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει τη Βασιλική του Πόρου με το θαυμάσιο μωσαϊκό και τη Βασιλική της Κολοκύθας με τα εξαίσια λευκά μάρμαρα.

Μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Κρήτης, η Σητεία, βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο των βόρειων ακτών του νησιού, στον ομώνυμο κόλπο, σε απόσταση 64 χιλιομέτρων από τον Άγιο Νικόλαο, μέσα σ’ ένα εκπληκτικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει σπήλαια, φαράγγια και καθαρές παραλίες, πολλές εκ των οποίων έχουν διακριθεί με τη γαλάζια σημαία. Το όνομα της προήλθε από την αρχαία πόλη Ήτιδα ή Ητεία που βρισκόταν στην ανατολική Κρήτη και σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο, ήταν η πατρίδα του Μύσωνα, ενός από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η Σητεία ήταν η πατρίδα του Βιτσέντζου Κορνάρου, ενός από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της Κρητικής Λογοτεχνίας και συγγραφέα του “Ερωτόκριτου”, προς τιμήν του οποίου διεξάγονται κάθε χρόνο τα “Κορνάρεια”, μία σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από αρχές Ιουνίου έως τέλη Αυγούστου. Τόσο στη Σητεία, όσο και στην ευρύτερη περιοχή, υπάρχουν διάσπαρτα μνημεία με αρχαιολογικούς χώρους, παλαιοχριστιανικούς ναούς, ενετικά τείχη και οθωμανικά τοπωνύμια, που μαρτυρούν την πλούσια ιστορία της περιοχής και προσφέρουν πλήθος αξιοθεάτων στους επισκέπτες. Στα πιο σημαντικά συγκαταλέγονται η Καζάρμα ένα επιβλητικό μεσαιωνικό φρούριο, το φρούριο Λιόπετρο στο Χαμέζι, η ενετική έπαυλη στην Ετιά, τα ερείπια του ελληνιστικού οικισμού Τρυπητού, το Αρχαιολογικό και το Λαογραφικό μουσείο της πόλης, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Εκθετήριο – Μουσείο Τοπικών Προϊόντων, όπου παρουσιάζονται τα τοπικά προϊόντα από την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας. Η πόλη είναι προσβάσιμη οδικώς μέσω του οδικού δικτύου που τη συνδέει με τις άλλες πόλεις της Κρήτης, ακτοπλοϊκώς με απευθείας γραμμή από τον Πειραιά και αεροπορικώς με απευθείας πτήσεις από την Αθήνα στο αεροδρόμιο της Σητείας.

Πρόκειται για μία πολύ ξεχωριστή πόλη, αφού είναι η νοτιότερη πόλη της Ελλάδας και της Ευρώπης και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη πόλη του Νομού Λασιθίου και το μοναδικό αστικό κέντρο της νότιας Κρήτης. Είναι επίσης και η θερμότερη πόλη της Ελλάδας, με μέση ετήσια θερμοκρασία 20 βαθμούς Κελσίου. Ευνοημένη από τη θέση της, υπήρξε ανέκαθεν σημαντικό κέντρο για το νησί και έχει διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην ιστορία, όσο και στου αγώνες απελευθέρωσης της Κρήτης. Σήμερα αποτελεί μία από τις παραγωγικότερες περιοχές της χώρας μας και σημαντική πηγή οπωροκηπευτικών και ελαιόλαδου, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη της περιοχής. Παρ’ ότι είναι ένα σύγχρονο αστικό κέντρο, η Ιεράπετρα διαθέτει άπειρες ομορφιές και αξιοθέατα που καλούν τους επισκέπτες του νησιού να τα γνωρίσουν από κοντά, με πιο σημαντικά το Φρούριο Καλές στο λιμάνι, το Αρχαιολογικό Μουσείο που στεγάζεται στην Εμπορική Οθωμανική Σχολή και η εκκλησία του Αφέντη Χριστού που είναι η παλιότερη εκκλησία της πόλης. Η πρόσβαση στην Ιεράπετρα μπορεί να γίνει μόνο οδικώς, μέσω του οδικού δικτύου που τη συνδέει με τις άλλες πόλεις της Κρήτης.

Καταλαμβάνοντας περίπου 250 στρέμματα, το Βάι είναι το μεγαλύτερο φοινικόδασος της Ευρώπης. Το όνομά του ετυμολογείται από την ελληνική λέξη “βάγια” που είναι το όνομα για τα φοινικόδεντρα, και, σύμφωνα με το θρύλο της περιοχής, το φοινικόδασος δημιουργήθηκε όταν Άραβες πειρατές ήρθαν εδώ με τα καράβια τους, έφαγαν τους χουρμάδες που είχαν μαζί τους και πέταξαν τα κουκούτσια στο χώμα, απ’ όπου φύτρωσαν περίπου 6000 φοίνικες. Το Βάι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Κρήτης και ταυτόχρονα μία από τις ομορφότερες και πιο ξεχωριστές περιοχές σε όλη τη Μεσόγειο. Ανακαλύφθηκε μόλις τη δεκαετία του 1970 από τους χίπις που διώχθηκαν από τα Μάταλα και βρέθηκαν στην περιοχή αναζητώντας ένα νέο καταφύγιο, μετατρέποντας την περιοχή σε χώρο ελεύθερης κατασκήνωσης. Την επόμενη δεκαετία ωστόσο, το φοινικόδασος ανακηρύχθηκε προστατευόμενη περιοχή, για να φτάσει σήμερα να διαθέτει μία πεντακάθαρη οργανωμένη παραλία, που έχει διακριθεί με τη γαλάζια σημαία, ενώ η ελεύθερη κατασκήνωση έχει πλέον απαγορευτεί . Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Βάι και από άποψη βιοποικιλότητας, καθώς πολλά αποδημητικά πουλιά σταματούν στο ταξίδι τους από και προς την Αφρική. Η πρόσβαση μπορεί να γίνει οδικώς μέσω του οδικού δικτύου από τη Σητεία, που απέχει 24 χιλιόμετρα.

Η Σπιναλόγκα είναι ένα μικρό νησάκι που κλείνει από τα βόρεια τον κόλπο της Ελούντας. Κατά την αρχαιότητα, το όνομά της ήταν Καλυδών και μετονομάστηκε σε Σπιναλόγκα κατά την περίοδο την Ενετοκρατία, το οποίο ετυμολογείται από το “spina lunga”, που σημαίνει “μακρύ αγκάθι”. Η στρατηγική θέση του νησιού, έχει σηματοδοτήσει την ιστορία του ως φρούριο για την προστασία του λιμανιού της Ελούντας, γεγονός που έγινε αντιληπτό από τους Ενετούς, που οχύρωσαν άριστα το νησί. Το 1905 χρησιμοποιήθηκε ως Λεπροκομείο και οδηγήθηκαν εκεί όλοι οι λεπροί της Κρήτης και από το 1913 όταν η Κρήτη ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα άρχισαν να καταφθάνουν εδώ λεπροί από όλη τη χώρα, ενώ σταδιακά η Σπιναλόγκα χαρακτηρίστηκε Διεθνές Λεπροκομείο της Ευρώπης. Οι περισσότεροι λεπροί οδηγούνταν στη Σπιναλόγκα δια της βίας, αφού εκεί θα περνούσαν το υπόλοιπο της ζωής τους και είναι χαρακτηριστική η επιγραφή στην είσοδο που έγραφε “ο εισερχόμενος να εναποθέσει κάθε ελπίδα”. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής η Σπιναλόγκα αποτέλεσε ίσως το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα που δεν πάτησε πόδι κατακτητή. Το λεπροκομείο έκλεισε το 1957, όταν πλέον θεραπεύθηκαν και οι τελευταίοι κάτοικοι του νησιού. Το 2001 η ιστορία του νησιού της Σπιναλόγκα τράβηξε την προσοχή της Βρετανίδας συγγραφέως Βικτόρια Χίσλοπ, η οποία συγκλονισμένη έγραψε το μυθιστόρημα “Το νησί” που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε μπεστ σέλερ. Ακολούθησε η τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου στη μικρή οθόνη από το Mega, γεγονός που έκανε γνωστή την ιστορία της Σπιναλόγκα σε όλο το πανελλήνιο και πλέον η Σπιναλόγκα έχει καθιερωθεί ως ένα σύμβολο κοινωνικού αποκλεισμού. Η πρόσβαση στη Σπιναλόγκα μπορεί να γίνει με καραβάκι από την Ελούντα ή την Πλάκα και εκεί ο επισκέπτης μπορεί να δει τις ενετικές θολωτές δεξαμενές, το κτίριο της φρουράς, την πυριτιδαποθήκη στο ναό του Αγίου Νικολάου, αλλά και τα σπίτια όπου διέμεναν οι πάσχοντες της νόσου του Χάνσεν.

Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο συγκρότημα συνολικά 24 ανεμόμυλων που βρίσκεται στην τοποθεσία Σελί Αμπέλου, στο οροπέδιο Λασιθίου, σε απόσταση 52 χιλιόμετρα ανατολικά από τον Άγιο Νικόλαο και 3 χιλιόμετρα δυτικά του οικισμού Τζερμιάδο. Χτισμένοι στη βόρεια είσοδο του οροπεδίου, οι πέτρινοι αυτοί ανεμόμυλοι αποτελούν σήμα κατατεθέν της περιοχής. Οι ανεμόμυλοι είναι χτισμένοι στον τύπο του “μονόπαντου” ή “ξετροχάρη”, δηλαδή διαθέτουν σύστημα οριζόντιου άξονα – κατακόρυφων πτερυγίων, που μπορούν να περιστραφούν χειροκίνητα, ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου, ώστε να γίνεται η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση της έντασης του ανέμου από τα πτερύγια. Οι ανεμόμυλοι χτίστηκαν την εποχή της ενετοκρατίας και στα χρόνια που ακολούθησαν χρησιμοποιήθηκαν από τους κατοίκους της περιοχής για να αλέθουν. Το συγκρότημα των μύλων χαρακτηρίστηκε το 1986 ως έργο τέχνης και σήμερα οι περισσότεροι είναι ιδιόκτητοι και σε πολύ καλή κατάσταση.

Τόσο στον Άγιο Νικόλαο, όσο και στον υπόλοιπο Νομό Λασιθίου, υπάρχουν άπειρες παραλίες, οργανωμένες ή ήσυχες, στο Λυβικό ή στο Κρητικό Πέλαγος. Σε απόσταση λιγότερου του ενός χιλιομέτρου από το κέντρο του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται η δημοτική πλαζ της πόλης, πολύ καλά οργανωμένη, σε έναν προστατευμένο από τους ανέμους κόλπο. Πολύ όμορφες παραλίες υπάρχουν και στην Ελούντα, με οργανωμένες παραλίες που βρίσκονται βόρεια και νότια του λιμανιού της, μία βραχώδη παραλία για γυμνιστές που βρίσκεται κοντά στους ανεμόμυλους και δίπλα της μία ήσυχη αμμώδης παραλία. Η Πλάκα, λίγα χιλιόμετρα βορειότερα της Ελούντας, διαθέτει επίσης 2 πανέμορφες βοτσαλωτές παραλίες με θέα το νησάκι της Σπιναλόγκα, η μία εκ των οποίων είναι οργανωμένη. Η παραλία Μπούφος στα 26 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Αγίου Νικολάου είναι μία μικρή αμμουδερή και οργανωμένη παραλία, σε έναν ανοιχτό κόλπο όπου συχνά δημιουργούνται γιγαντιαία κύματα, δημιουργώντας ένα εκπληκτικό θέαμα. Στα ανατολικά του Αγίου Νικολάου ξεχωρίζουν η παραλία Αμμουδάρα που είναι μία από τις δημοφιλέστερες της περιοχής, η παραλία Χρυσή Ακτή με τα γαλαζοπράσινα νερά της στα 13 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης, και οι εξωτικές παραλίες του Βάι. Νότια η παραλία της Κάτω Ζάκρου με τα κρυστάλλινα νερά της, η αμμουδερή παραλία Αχλιά, παραλία της Ιεράπετρας και ήσυχη παραλία της Μύρτου, είναι ενδεικτικά μερικές από τις ομορφότερες παραλίες.

Η Μονή Καψά ή Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου, βρίσκεται σε ένα τοπίο μαγευτικής άγριας ομορφιάς πάνω σε μία απότομη βραχώδη πλαγιά, στην περιοχή του Μακρύγιαλου, σε απόσταση 67 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου. Είναι αφιερωμένο στην Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που εορτάζει στις 29 Αυγούστου όπου στήνεται ένα πανηγύρι. Φέρεται να έχει χτιστεί κατά τον 15ο αιώνα, ενώ υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι χτίστηκε πολύ νωρίτερα, το 14ο ή το 13ο αιώνα. Μεγάλο μέρος της καταστράφηκε το 1471, όταν οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο μοναστήρι από τη θάλασσα και στα χρόνια που ακολούθησαν η περιοχή πέρασε στα χέρια διάφορων κατακτητών, ένας εκ των οποίων ονομαζόταν Καψάς και έτσι η περιοχή έμεινε γνωστή με το όνομα αυτό. Τετρακόσια χρόνια αργότερα η Μονή αναστηλώθηκε από το μοναχό Ιωσήφ Γεροντογιάννη, έναν ιδιότυπο μοναχό που έβλεπε οράματα και θεράπευε τους αρρώστους, γεγονός που προσέλκυε πλήθη κόσμου που ερχόταν εδώ για να προσκυνήσει. Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Μονή Καψά αποτέλεσε κέντρο αντίστασης κατά των Γερμανών και εδώ έβρισκαν καταφύγιο Έλληνες και Άγγλοι αντιστασιακοί, πριν φυγαδευτούν στην Αίγυπτο. Εκτός από το προσκύνημα, μία καλή αφορμή για επίσκεψη αποτελεί το φυσικό τοπίο στο οποίο βρίσκεται και προσφέρει μία εκπληκτική θέα στο Λυβικό Πέλαγος. Η πρόσβαση είναι εύκολη μέσω του οδικού δικτύου που οδηγεί από το Μακρύγιαλο στο μοναστήρι και είναι καθημερινά επισκέψιμο τις ώρες 6.30-12.30 και 3.30-7.00.