Τα παιδιά μεγαλώνοντας χρειάζονται περισσότερη ενέργεια και ποικιλία από τροφές ώστε να παίρνουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται. Αυτό θα τους εξασφαλίσει την καλή υγεία και τις σωστές διατροφικές συνήθειες για το υπόλοιπο της ζωής τους. Στην περίπτωση που αυτό δεν επιτευχθεί, το παιδί κινδυνεύει από έλλειψη κάποιων θρεπτικών συστατικών με επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στην υγεία του. Έρευνες έχουν δείξει πως παιδιά με λανθασμένη διατροφή (έλλειψη ποικιλίας τροφών στο καθημερινό τους διαιτολόγιο, υποσιτισμός, υπερκατανάλωση τροφών πλούσιων σε λίπος , ζάχαρη, αλάτι), έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες μεγαλώνοντας να παρουσιάσουν ασθένειες όπως διαβήτη, καρδιοπάθειες, κυρίως αν οι ασθένειες αυτές έχουν ήδη παρουσιαστεί σε άλλα μέλη της οικογένειας τους.
Για να πετύχουμε για τα παιδιά μας μια σωστή διατροφή, εκτός από την άσκηση, η οποία πρέπει να υπάρχει καθημερινά στο πρόγραμμά τους, τα παιδιά πρέπει καθημερινά να παίρνουν τροφές και από τις 4 κύριες ομάδες τροφών, που είναι:
(α) Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το γάλα είναι η βασική τροφή για το παιδί. Συστήνεται η καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 350 ml γάλακτος τη μέρα, ούτως ώστε να του παρέχονται τα 350 mg ασβεστίου που του είναι απαραίτητα (καθημερινά). Αυτή η ποσότητα γάλακτος μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί με 2 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων. 1 μερίδα γαλακτοκομικού προϊόντος είναι:
1 ποτήρι γάλα (200 ml) = 1 μικρό κεσεδάκι γιαούρτι (200 γρ) = 1 φέτα τυρί ή 1 φέτα χαλούμι (30 γρ – το μέγεθος κουτιού του σπίρτου). Μην προσπαθήσετε να δώσετε στο παιδί σας μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος γιατί αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να μην έχει όρεξη για άλλες τροφές . Μετά την ηλικία του ενός χρόνου μπορεί να μεταπηδήσετε από το γάλα του θηλασμού ή της φόρμουλας στο ολόπαχο αγελαδινό γάλα, αν η υπόλοιπη διατροφή το παιδιού είναι συμπληρωμένη.
Μη δίνετε άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα στα παιδιά σας πριν την ηλικία των 5 χρόνων. Μπορείτε όμως να χρησιμοποιείτε το ημιάπαχο γάλα από 2-5 χρόνων και το άπαχο γάλα μετά την ηλικία των 5. Αν χρησιμοποιήσετε ημιάπαχο ή άπαχο γάλα στο μαγείρεμα ενός φαγητού, π.χ. μακαρόνια στο φούρνο, δεν πειράζει να φάει το παιδί σας από αυτό!
(β) Τροφές πλούσιες σε άμυλο.
Δημητριακά προγεύματος, ρύζι, μακαρόνια, πλιγούρι, κριθαράκι, πατάτα, ψωμί, μπισκότα χαμηλά σε λιπαρά, μπιζέλι, κολοκάσι. Αυτές οι τροφές πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σε κάθε γεύμα δηλαδή τουλάχιστον 4 μερίδες καθημερινά. Οι πατάτες είναι μια πολύ καλή πηγή βιταμίνης C για το παιδί σας. Πολλά από τα δημητριακά προγεύματος είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο γι‘ αυτό να είστε προσεκτικοί να τα προτιμάτε.
(γ) Φρούτα και λαχανικά.
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνες, άλατα και φυτικές ίνες. Εκτός τούτου, δίνουν χρώμα και γεύση στα γεύματα. Προσπαθήστε να δίνετε στα παιδιά σας 4 μερίδες καθημερινά. Προσπαθήστε να δίνετε φρεσκοστυμμένο χυμό στο παιδί ή χυμό «χωρίς πρόσθετη ζάχαρη» αραιωμένο με νερό. Προτιμάτε να δίνετε στο παιδί σας ωμά, παρά μαγειρεμένα λαχανικά. Δίνετε κομματάκια καρότου, πιπεριού ή μήλου ως ενδιάμεσα σνακ και προσφέρετε ποικιλία φρούτων και λαχανικών στο παιδί σας. Πλούσιες πηγές σε βιταμίνη C, απαραίτητη για το παιδί, είναι: πεπόνι, φράουλες, ανανάς, πορτοκάλι, χυμούς πορτοκαλιού και γκρέιπφρουτ, μπρόκολο, κουνουπίδι, ντομάτες, φασολάκι, μπιζέλι, παστά φρούτα, πιπεριές.
Αν το παιδί σας δεν προτιμά τα φρούτα και τα λαχανικά προσπαθήστε να τα συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιο του, προσφέροντας τα π.χ. στην περίπτωση των φρούτων ως φρουτοσαλάτα, χυμό, μιλκσέικ με φρούτα, κρέμα με κομμένα φρούτα, φρουτογιαούρτι, παστά φρούτα αναμειγμένα στο γιαούρτι ή στα δημητριακά προγεύματος. Στην περίπτωση των λαχανικών: σε χορτόσουπα, στη σάλτσα των μακαρονιών, τριμμένα στο φαγητό π.χ. τριμμένο καρότο και μανιτάρι στους κεφτέδες, ως χυμό π.χ. χυμός καρότου.
(δ) Ομάδα κρέατος.
Οι πρωτεΐνες είναι εξίσου σημαντικές για την ανάπτυξη του παιδιού. Οι καθημερινές ανάγκες σε πρωτεΐνη στην ηλικία των 1-5 χρόνων είναι : 1.1 γραμμάρια για κάθε κιλό σωματικού βάρους. Το κρέας, τα αυγά, τα όσπρια, το ψάρι και τα θαλασσινά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και πρέπει να δίνονται 1-2 μερίδες στα παιδιά καθημερινά. Μη δίνετε ξηρούς καρπούς σε παιδιά πριν την ηλικία των 5 χρόνων. Προσπαθήστε να μαγειρεύετε το ψάρι τουλάχιστον 1 φορά την βδομάδα. Προτιμάτε από τα κρέατα στήθος κοτόπουλου, κουνέλι, γαλοπούλα, ψαχνό χοιρινό. Αφαιρείτε όλο το ορατό λίπος από το κρέας καθώς και το δέρμα πριν το μαγείρεμα. Σερβίρετε τα όσπρια τακτικά (2-3 φορές την βδομάδα), ώστε να μάθουν τα παιδιά να τα τρώνε από μικρή ηλικία.
Προσφέρετε στα παιδιά σας τροφές με διαφορετική υφή, γεύση, χρώμα και σε διαφορετικά σχήματα. Αφήστε το παιδί να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να φάει από μόνο του. Τα πιο πολλά παιδιά προσπαθούν να φάνε από μόνα τους μετά την ηλικία του ενός έτους.
Μερικές τροφές που το μωρό μπορεί να φάει χρησιμοποιώντας τα χέρια του είναι:
(α) Μπανάνα ή κομμένο και καθαρισμένο μήλο.
(β) Πίτα κομμένη σε μικρά κομματάκια.
(γ) Ψωμάκια αλειμμένα με μαλακό τυρί.
(δ) Ψημένα ή ωμά λαχανικά π.χ. φασολάκι ,καρότο, ντομάτα, αγγουράκι.
(ε) Κύβους από τυρί.
(ζ) Σάντουιτς με λεπτές φέτες ψωμιού και κομμένο σε μικρά κομματάκια.
(η) Ψαρομπουκιές ψημένες στη σχάρα ( fish fingers).
Τα υγιεινά ενδιάμεσα σνακ
Τα ενδιάμεσα γεύματα (σνακ) είναι σημαντικά και απαραίτητα στην καθημερινή διατροφή του παιδιού και μπορούν να προσφέρουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, φτάνει να είναι υγιεινά. Υγιεινά ενδιάμεσα σνακ μπορεί να είναι:
-το γάλα.
-τα δημητριακά προγεύματος με γάλα.
-κρέμα φτιαγμένη με γάλα και αραβόσιτο.
-γιαούρτι σκέτο ή του φρούτου (μπορείτε να κόψετε φρούτα στο σκέτο γιαούρτι π.χ. μπανάνα).
-ψωμί/κράκερ με: τυρί ή χαλούμι ή χαμ.
-χυμός φρούτου “χωρίς πρόσθετη ζάχαρη”.
-μικρό κομμάτι κέικ με λίγη ζάχαρη φτιαγμένο.
-Φρούτα.
-Φρουτοσαλάτα.
-μιλκσέικ με φρέσκα φρούτα και γάλα.
-Ποπκόρν.
Τα παιδιά έρχονται βέβαια και σε επαφή με ποικιλία άλλων τροφών, που μπορεί να είναι βλαβερά για την υγεία τους π.χ. σοκολάτες, γαριδάκια, αλλά που δεν μπορείτε να τους τα απαγορεύσετε τελείως. Προσπαθήστε να τα προσφέρετε με μέτρο, δηλαδή μια με δύο φορές την βδομάδα, ανάλογα, και σε ώρα που να μη συμπίπτει με την ώρα του γεύματος.
To πρόγευμα !!
Ας μην ξεχνούμε πόσο σημαντικό είναι το πρόγευμα για μας και τα παιδιά μας, αφού είναι αυτό που θα μας δώσει τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που χρειαζόμαστε μέχρι το μεσημέρι και θα δώσει τέλος στη νηστεία των 10-12 ωρών από τον βραδινό μας ύπνο. Ένα σωστό πρόγευμα περιλαμβάνει: (α) μια τροφή από την ομάδα των “δημητριακών και αμυλούχων λαχανικών ” – δηλαδή δημητριακά προγεύματος ή ψωμί ή φραντζολάκι , (β) μια τροφή ή από την ομάδα του “γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων ” ή από την “ομάδα κρέατος” – δηλαδή γάλα , τυρί , χαλούμι , γιαούρτι, αυγό , αλλαντικά, και (γ) μια τροφή από την ομάδα των “φρούτων και λαχανικών “- δηλαδή χυμό ή φρούτο.
Ιδέες για πρόγευμα :
1 φλιτζάνι γάλα , ψωμάκι αλειμμένο με τυρί , 1 φέτα χαμ, ψιλοκομμένα λαχανικά.
Δημητριακά προγεύματος με γάλα και 1 μπανάνα κομμένη μέσα.
Δημητριακά προγεύματος με γιαούρτι και 1 ποτήρι χυμό.
Αυγό βραστό, ψωμί και 1 φλιτζάνι γάλα.
Πολλοί γονείς παραπονιούνται πως τα παιδιά τους αρνούνται να πάρουν πρόγευμα. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να πιουν ένα ποτήρι γάλα και να φάνε το σάντουιτς τους το πρώτο διάλειμμα στο σχολείο. Αποφεύγετε τα γαλατάκια με γεύσεις αφού είναι πλούσια σε ζάχαρη.
Χρήσιμες συμβουλές
1.Μάθετε το παιδί σας να κάθεται στο τραπέζι με την υπόλοιπη οικογένεια και κυρίως φροντίστε να ζει σε ένα περιβάλλον όπου και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ακολουθούν τον ίδιο τρόπο υγιεινής διατροφής.
2. Από την ηλικία των τριών χρόνων και αφού το παιδί σας αναπτύσσεται κανονικά, μπορείτε να αρχίσετε να δίνετε στο παιδί σας περισσότερες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες π.χ. μαύρο ψωμί, δημητριακά προγεύματος πλούσια σε φυτικές ίνες.
3. Από την ηλικία των τριών χρόνων, μπορείτε επίσης να αρχίσετε να δίνετε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά όπως χαμηλό σε λιπαρά γιαούρτι και τυρί.
4. Μη προσπαθήσετε να μειώσετε υπερβολικά το λίπος στη διατροφή του παιδιού σας πριν την ηλικία των δύο χρόνων.
5. Μην προσφέρετε κρέας περισσότερες από 4-5 φορές την βδομάδα ως κύριο πιάτο.
6. Μην τοποθετείτε αλάτι στο τραπέζι των παιδιών. Τα φαγητά έχουν αρκετό αλάτι από μόνα τους.
7. Μην προσθέτετε ζάχαρη στα ροφήματα του παιδιού σας.
8. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C πρέπει να δίνονται καθημερινά στο παιδί , αφού μεγάλες ποσότητες αυτής της βιταμίνης δεν μπορούν θα αποθηκευτούν στο σώμα του. Με τα όσπρια, λαχανικά, δημητριακά προγεύματος, σαλάτες προσπαθήστε το παιδί να πίνει λίγο χυμό ή να βάζετε λεμόνι στο φαγητό του. Αυτό θα βοηθήσει στην απορρόφηση του σιδήρου από την τροφή του.
9. Μαγειρεύετε τα φαγητά της οικογένειας χρησιμοποιώντας μερημένο ελαιόλαδο (περίπου 1 κουταλιά της σούπας για το κάθε άτομο) και αποφύγετε τα λαδερά και τηγανητά φαγητά.
10. Προσπαθήστε να έχετε καθορισμένη ώρα που παίρνετε τα γεύματα σας και προσπαθήστε να κάθεστε στο τραπέζι σαν οικογένεια.
11. Μη χρησιμοποιείτε το φαγητό σαν ανταμοιβή για κάτι και μη δίνετε ιδιαίτερη σημασία για το πόσο τρώει το παιδί σας, γιατί μπορεί να το εκμεταλλευτεί.
12. Μην εκδηλώνετε τις δικές σας προτιμήσεις ή απέχθειες για κάποια είδη τροφών, γιατί υπάρχει η πιθανότητα το παιδί να σας μιμηθεί.
13. Αν το παιδί σας περιορίζεται μόνο σε μερικά είδη τροφών μην απελπίζεστε. Μη δοκιμάσετε να το πιέσετε να δοκιμάσει κάτι που δεν θέλει. Αφήστε το να το ξεχάσει για λίγες μέρες και δοκιμάστε την ίδια τροφή ξανά.
14. Επιχειρήστε να εμπλέξετε το παιδί σας στη διαδικασία ψωνίσματος και της ετοιμασίας των γευμάτων.
15. Μην ανησυχείτε αν κάποιες μέρες το παιδί δεν τρώει αρκετά, ενώ άλλες μέρες τρώει πολύ περισσότερο. Αυτό είναι φυσιολογικό. Μην πιέζετε το παιδί ποτέ να αδειάσει το πιάτο του εντελώς. Αυτό μπορεί να προκαλέσει λαιμαργία, πολυφαγία ή ακόμη και απέχθεια για κάποιο είδος τροφής.
Μέχρι το παιδί σας γίνει πέντε χρονών θα πρέπει η διατροφή του να ποικίλλει , να είναι συμπληρωμένη και σωστή. Μην ξεχνάτε ότι οι σωστές διατροφικές συνήθειες από νεαρή ηλικία αποτελούν θεμέλια για καλή υγεία στο υπόλοιπο της ζωής!
