Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;

Το αυγό. Τελεία και παύλα. Όπως επισημαίνει ο γενετιστής Τζ. Π. Σ. Χόλντεϊν (1892-1964), «το ερώτημα που τίθεται συχνότερα είναι “η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;”.

Το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατυπώνεται το ερώτημα αποδεικνύει πως πολλοί άνθρωποι δεν διδάχθηκαν ποτέ την θεωρία της εξέλιξης ή απλώς δεν την πιστεύουν».

Με βάση αυτό το σχόλιο, η απάντηση είναι προφανής. Τα πουλιά αποτελούν εξέλιξη των ερπετών, άρα το πρώτο πτηνό δεν μπορεί παρά να προήλθε από κάποιο αυγό, που το γέννησε κάποιο ερπετό.

Όπως και ο,τιδήποτε άλλο ένα αυγό δεν είναι τόσο απλό όσο δείχνει. Κατ’ αρχάς η λέξη «αυγό» χρησιμοποιείται με δυο διαφορετικούς τρόπους. Για έναν βιολόγο, αυγό είναι το ωάριο, το μικροσκοπικό θηλυκό κύτταρο αναπαραγωγής που όταν γονιμοποιηθεί από το αρσενικό σπερματοζωάριο οδηγεί στη δημιουργία του εμβρύου.

Τόσο το ωάριο όσο και το σπερματοζωάριο αποκαλούνται γαμέτες [από την ελληνική λέξη γαμέτης (σύζυγος)].

Στο αυγό της κότας αυτά τα δύο μικροσκοπικά κύτταρα ενώνονται σε έναν βλαστικό δίσκο.

Γύρω του υπάρχει η λέκιθος (κρόκος – yolk) που παρέχει την πλειονότητα των θρεπτικών συστατικών για τον αναπτυσσόμενο νεοσσό. Η λέξη yolk προέρχεται από την παλιά αγγλική λέξη geolka κίτρινος.

Γύρω από τη λέκιθο υπάρχει το ασπράδι του αυγού ή λεύκωμα ή αλβουμίνη, από τη λατινική λέκη albus (λευκός).

Αυτή έχει έχει επίσης θρεπτικά συστατικά, αλλά κύριος στόχος είναι να προστατεύει τη λέκιθο, που διατηρείται στη θέση της στο κέντρο του αυγού με δύο ελικοειδείς χορδές ονόματι χάλαζες.

(Χάλαζα σα αρχαία ελληνικά είναι το «χαλάζι»: η γεμάτη κόμπους λευκή χορδή θυμίζει σειρά από μικροσκοπικά μαργαριτάρια η κόκκους χιονιού).

Τα πουλιά αποτελούν εξέλιξη των ερπετών, άρα το πρώτο πτηνό δεν μπορεί παρά να προήλθε από κάποιο αυγό, το οποίο γέννησε κάποιο ερπετό

Γύρω από την αλβουμίνη υπάρχει το κέλυφος που αποτελείται από ανθρακικό ασβέστιο – υλικό που περιέχεται στους σκελετούς και στα χάπια για χώνεψη. Είναι πορώδες ώστε να αναπνέει ο νεοσσός, ενώ ο αέρας διατηρείται σε έναν υμένα μεταξύ αλβουμίνης και κελύφους. Κάθε τμήμα διαχωρίζεται από το άλλο με μεμβράνη. Η κότα δημιουργεί τα αυγό από το τίποτα, μέσα σε μια μέρα.

Επειδή το κέλυφος είναι πορώδες, αν διατηρήσετε ένα αυγό για μεγάλο διάστημα, η λέκιθος και η αλβουμίνη στεγνώνουν, καθώς απορροφούν αέρα. Γι’ αυτό και τα μουχλιασμένα αυγά επιπλέουν.

Για να βρείτε τι χρώμα αυγά θα γεννήσει μια κότα παρατηρείστε τους λοβούς των αυτιών της. Κότες με λευκούς λοβούς γεννούν λευκά αυγά. Κότες με κόκκινους λοβούς γεννούν καφετιά αυγά. Το χρώμα των αυγών μιας κότας εξαρτάται από τη ράτσα της και δεν έχει καμία σχέση με τη διατροφή της.